Kış Dünyası II - Dixon & Zaffino

Yazan: Chuck Dixon
Çizen/Çinileyen: Jorge Zaffino
Renklendiren: Julie Michel
Çeviren: SToktan

“Yaz zamanı... Olabildiğince sıcak.”

"... o zamana kadar 1990'ların çizgiromanlarında kendini dayatan, o dönemin Amerikan çizgiromanlarında neredeyse hiç olmayan Zaffino'nun grafik dilinin inceliklerinden, ustaca resmedilmiş, etkileyici ve asla katı olmayan insan bedenlerinden oluşan bir duyarlılıkla sahnelediği natüralizm fikrinden uzak, stilize, yapmacık ve neredeyse palyaçovari çizimlere alışmış olan Amerikalı okurlar onu hiçbir zaman çok fazla sevmedi. Ama yine de ona karşı kayıtsız kalmak mümkün deüildi ve dürüst olmak gerekirse, görecek gözleri olanlar için Zaffino ancak olduğu gibi büyük bir çizer olabilirdi." -Pasquale Frisenda

Kış Dünyası I - Dixon & Zaffino

Yazan: Chuck Dixon
Çizen/Çinileyen: Jorge Zaffino
Renklendiren: Julie Michel
Çeviren: SToktan

US, "Winterworld" #1, (1987) - Eclipse
ES, "Mundo de invierno", Zona 84 (Toutain Editor) #47 - #48 ( 1988)
SE, Seriemagasinet extra (Semic) #3 (1990)
DE, Feest Graphic Novel (Reiner-Feest-Verlag) #1 (1990)
NO, X9 Spesial (Semic) #3 (1993)

“Kimse soğuktan söz etmez.”

Donmuş bir gelecekte yalnızlığın ön planda olduğu acımasız ve gerilim dolu bir hayatta kalma hikayesi Winterworld, kimsenin avangart yenilikler listesine girecek gibi görünmüyor. Eğer daha önce insan uygarlığının çöküşünden sonraki o baş döndürücü günlerde geçen bir çizgi roman okuduysanız -çetelerin ortalığı kasıp kavurduğu ve güçlülerin zayıfların ödüllerini yediği zamanlarda- ya da Escape From New York'un ilk otuz dakikasını izlemiş olsanız bile, bu kitabın güzel elektrik mavisi kapağının ardında bulacağınız tek yeni şey, o eski standardı kullanma biçimidir.

İdiokrasinin kaçınılmaz zaferi!

Dünya'nın bizi yaratması birkaç milyar yıl sürdü.
Bizim Dünya'yı mahvetmemiz ise birkaç yüzyıl.
Soru: Yaşadığı yere sıçan hayvan hangisidir?
Cevap: Kapitalist. (yoksa domuz muydu?)

Paul Foran - Dünya'ya Şantaj

Yazan?: Gil (José Ramon Larraz)
Senaryo: Miguel Cusso
Çizen: Montero (Jésus Blasco)
Ön baskı: Spirou #1628, 26/6/1969 - #1638, 4/9/1969
1. baskı: Dupuis
Paul Foran #1 – "Chantage à la Terre" /1976
Rolf Karsten #1 - "Chantage Op De Aarde" /1976
"Chantagem à Terra", Mundo de Aventuras #128-#129 /1969
"Ricatto alla Terra", Corrierboy #27 - #29 /1978
"Chantaje a la Tierra", Aventuras Super-X /1978

Eski havacı ve Özel Tugay üyesi Profesör Paul Foran, doğaüstü olaylar (dünya dışı varlıklar, ölümden dönen bir mumya, bir malikaneye musallat olan bir gorilin hayaleti) dünya'yı veya gezegendeki nüfusun bir kısmını tehdit ettiğinde olaya müdahil olan eylem adamı bir akademisyendir. 'Doğaüstü' ve 'bilim' kavramlarını yanyana kullanmak her ne kadar aykırı görünse de, sıradışı heyecanlara kapı aralayan bu tarzın, özellikle genç okuyucu kitlesinde bol taraftar bulduğunu da yadsımak mümkün değil. Kaldı ki, ilk başta açıklanamaz görünen bu olaylara Foran her zaman rasyonel bir açıklama da bulur.

1968-1976 yılları arasında genellikle Gil imzasını kullanan Larraz, bugüne kadar en iyi bilinen serisi olan 'Paul Foran'ı yarattı ve bunun için yurttaşları, senarist Miguel Cussó ve her şeyden önce çizerler Jesús Blasco ve Jordi Bernet'in 'hizmetlerinden yararlandı'.

İlk üç bölüm Montero (İspanyol üstad Jesus Blasco'nun takma adı) tarafından çizilmişti. Devamında dizi 1976 yılına kadar Jordi Bernet'in kalemiyle devam etti. Karakter 1979'da Watman (Larraz) tarafından yazılan ve çizilen bir bölümle sessizce sona erdi. Hepsi bu tarihler arasında Spiru Dergi sayfalarında yayınlanan toplam 10 adet hikâyeden dördü Dupuis tarafından albüm olarak da yayınlanmıştı.

Cahiers de la bande dessinée'nin 75. sayısında (Mayıs-Haziran 1987), Thierry Groensteen'in röportaj yaptığı çizer Jordi Bernet, Larraz'ın “çizemediğini ve başkalarının çizimlerini kopyaladığını” ve Paul Foran senaryolarının tamamının, adı hiç geçmeyen Miguel Cusso'ya ait olduğunu belirtti. 1987 tarihli bu röportajda Bernet, Paul Foran'ın “Gil ve Jordi” imzalı altı bölümünü kendisinin çizdiğini de ekliyor. Sözlerini şöyle tamamlıyor: “Blasco ve ben bu olayda dolandırıldık ve kendi adıma Spiru ile işbirliğimi isteyerek kestim.”

Usta kalemler elinden çıkma bu Larraz(!) fantastik serüvenler dizisi çok uzun zamandır elimin altında bekleyip durduktan sonra nihayet bir çeviriye dönüştü.

Barbarism vs Civilization / Hermann-Paul

1899

Netanpuşt vs Humanity 2023

Amerikan patentli utanmaz faşist, yeni kankasının medyasında kristmas mesajıyla destek arıyor, üstelik bu destekten de emin: "Bu sadece İsrail'in bu barbarlara karşı savaşı değil, aynı zamanda medeniyetin barbarlığa karşı savaşıdır. Ve bu konuda desteğinizin olduğunu biliyorum."

Biraz tiyatro...

"Imbroglio" / 1992
Yazan & çizen: Lewis Trondheim
Çeviri: SToktan
Yayıncı: L'Association
Koleksiyon: Patte de Mouche

Trondheim bir dahi. Ne zaman bir eserini okusam beni şaşırtıyor. Düşük fiyatlarla temin edebileceğiniz küçük boyutlu kısa hikayeleriyle, yazarları anlatımlarında ve çerçevelemelerinde alışılmadık formatlar kullanmaya zorlayan Patte de Mouche (Sinek patisi) koleksiyonunu gerçekten seviyorum. Bu iyi bir temel fikir.

Bu hikâyede de Trondheim bizi sırrı olan bir olaya götürüyor, hiçbir şey öngöremeden bizi her yöne sürükleyecek çok sayıda kıvrım ve dönüşle. Bir dedektif hikayesinin sonu gibi birbirini takip eden ama her biri tamamen tahmin edilemez olan bu dönüşler, gayet şaşırtıcı bir sona kadar olasılıksız ve çılgınca fikirleri bir araya getirerek hızlı bir tempoda ilerliyor. Ve dahası, fena halde komik!

"The Bloody Olive" (1997)
Yöneten: Vincent Bal / Yazanlar: Vincent Bal, Lewis Trondheim (öykü)
Kast : Veerle van Overloop: Mylène / Frank Focketyn: Werner / Gene Bervoets: Sam / Guy Dermul: Polis.
Bir kısa kara film klasiği, belki de her zamankinden bir ya da iki fazla sürprizle. Mylene ve Werner Noel için hazırlanırken Sam ziyarete gelir. Sırlar açığa çıkar, suçlar işlenir, ihanetler ikiye, üçe katlanır, cinayetler birikmeye devam eder ve kimseye güvenilmez. (Bir tavsiye: önce kitabı okuyun.)

Kopyacı olmuş pop art yıldızı!

Hayalet Dergi için çalışmaya başlayıp yarım bıraktığım bir işti bu, boşa gitmemeli diye düşündüm. Çizgiromandan pop art resme bir (bir çok) disiplinler arası çapraz intihal dosyası. Vak'a maduru çizgiroman sanatçıları çok sayıda ama olayın faili bir kişi. Adı Roy Lichtenstein (1923-1997). Önemi, elde edilen haksız kazancın büyüklüğü (toplamda yüzmilyonlarca dolar) ve bu yolsuzluğun sanat(!) çevreleri tarafından neredeyse hiç umursanmamış olması. Eh, kapitalizmin ruhuna da bu yakışır, değil mi zaten, ne kadar büyük götürürsen ö kadar düzenin kanatları altında korunursun, suçun-kabahatin hoşgörülür hatta gözmezden gelinir.

Aşağıdaki sayfa makaleyi tanımlayan bir örnekten yola çıkılarak hazırlanmış başlık çalışması: Üstte Lichtenstein'in eseri(!), "Ohhh... Alright...". Altında ilham kaynağı, Tony Abruzzo (1916-1990)'ya ait olan, 1963 tarihli DC Secret Hearts #88'de yer alan "Escape from Loneliness" adlı 7 sayfalık öykünün 4. pano / satır 2 / orijinal 2. panel. Onun sağında ise Christie's müzayede salonunun satış ile ilgili kaydı: 42.642.500 $...

Üstteki iki fotograftan hangisinin hırsızı gösterdiğini anlamak zor sayılmaz. Lichtenstein'in Abruzzo'ya musallat oluşu bundan ibaret değildir. Tahminimce bir düzine kadar olan intihal arasından, kaynağını kesin tesbit ettiklerimden bazıları aşağıda:

Tony Abruzzo'nun Secret Hearts #83'teki (Kasım 1962) “Run For Love!” paneli Lichtenstein'in "Hopeless"ına kaynaklık etmiştir.

In the Car için kaynak “Tomorrow and Tomorrow”, Girls' Romances #78 (Eylül 1961) idi.

Tony Abruzzo'nun Secret Hearts #83'teki (Kasım 1962) “Run for Love!” açılış sayfası 1963 tarihli "Drowning Girl"e kaynaklık etmiştir. Resim New York City Modern Sanat Müzesi'nde.

Devam edeceğiz...

Gil Jourdan #03

"La voiture immergée"
Yazıp çizen: Maurice Tillieux
Çeviren: SToktan
Ön baskı: Spirou Journal #1067/1958-#1089/1959
1. baskı: Dupuis / 1960




Batık Araba Eylül 1958'de Spirou'da yayınlamaya başladığında Maurice Tillieux gücünün zirvesindeydi. Bugün başyapıtı olarak kabul edilen Batık Araba, kitapçılarda yerini aldığında bu bir zafer olmadı. Spirou'nun genç okurları için fazla yetişkindi,

fazla modern... Birçok gerçekçi kült çizgi roman gibi. Bu türün büyük geleneğinde saf bir dedektiflik hikayesiydi: Kim öldürdü? Ve neden öldürdü? Tillieux'nün büyük başarısı, ilk cinayetin aracı olarak doğal bir unsuru -denizle kaplı bir yol- kullanmasıydı. Bu, hem sansürü aşmanın zekice bir yoludur -kanlı bir ceset yoktur- ve aynı zamanda olay örgüsünün kaygı uyandırıcı değerini arttırır.

Dörtnala koşan bir atın hızıyla yükselen gelgitten asla daha hızlı koşamazsınız. Şeytan Geçidi için ise bir modeli vardı, Maurice Tillieux şöyle açıklıyor: "Batık Araba, Noirmoutier adasında başlıyor. Şeytan Geçidi gerçekten var, adayı anakaraya bağlayan bir geçit... Oraya gittiğimde geçtim ve her gelgitte örtülen bu yol beni baştan çıkardı. Gelgitten önce yola çıktık ve zaman kazanmak için biraz suyun içinde gitmek zorunda kaldık... Hikayemi sırf bu ortamı kullanmak için kurguladım!"

1962 yılında, albüm çıktıktan iki yıl sonra, Charles Dupuis ve çizeri merak içindeydi. Sinema ekranlarında, Henri Decoin'in yönettiği Maléfices adlı film, La voiture immergée ile bazı benzerlikler taşıyordu. Noirmoutier'de çekilen ve başrolünde Juliette Gréco'nun oynadığı bu uzun metrajlı film, Clouzot ve Hitchcock'a ilham vermesiyle ünlü Boileau-Narcejac ikilisinin bir önceki yıl yayımlanan romanından uyarlanmıştır. Charles Dupuis geri adım atmadı ve yönetmenden bazı açıklamalar istedi. Henri Decoin, Tillieux'nün albümünü hiç eline almadığını iddia etti. "Garip bir şekilde, filmdeki çekim albümdekiyle tamamen aynıydı: araba ilerliyor, farlar açık, ahşap tabelalar boyunca, panoramik çerçeve, gece. Filmde de kadraj tamamen aynı."

Biraz felsefe...

"Nous Sommes Tous Morts" / 1995
Yazan: Jean-Luc Coudray
Çizen: Lewis Trondheim
Çeviri: SToktan
Yayıncı: L'Association
Koleksiyon: Patte de Mouche

İyi bir felsefe kitabı gibi beynimizin içini dışına çıkarıyor ancak bunu yapmak için bir ay boyunca zihninizi abartılı kelimelerle yormanıza gerek yok. Sadece bu muhteşem kısa çizgiromanın 22 sayfasını okumak yeterli.