11 Mart 2014 Salı

İki Arkadaş - Battaglia

"Deux amis" (Due amici)
1976
(* Yeni tarama ile)
yazan: Guy de Maupassant
çizen: Dino Battaglia
çeviri, uyarlama: SToktan

Ünlü fransız yazarın kısa hikâyelerinden Battaglia'nın çizdiği bir derlemeler kitabından ilk başlık "İki Arkadaş". Fransa'da Prusya işgalinin gerçekleştiği yıllarda geçen bu duygulu eseri, kareleri olduğu kadar sayfaları da bir tablo zerafetiyle tasarlayarak üreten Battaglia'nın sanat seviyesi yüksek kaleminden okumak ve seyretmek ayrı bir keyif.

Çalışmayı Maupassant'ın orijinal metninden takibederek gerçekleştirdim. Böylece çeviri kendi adıma daha keyifli bir süreç oldu. Bu esnada da Battaglia'nın metnine ufak tefek müdahalelerde bulunma gereği hissetmemle birlikte çalışma bir ölçüde uyarlamanın uyarlaması hâline geliverdi. Belki gereği yoktu denilebilir ama bu şekliyle bence daha hoş bir anlatıma eriştiğini söylemeliyim. 


* Arkadaşım Gabby'nin uyarısı üzerine daha kaliteli başka bir baskıdan yeniden balonlanmış haliyle... Ayrıntısını yorumlardan izleyebilirsiniz.

- Hazır eliniz deymişken; "Dino Battaglia, Konuşan Resimler" sergisini görmek için Prusyalı komutana tıklamadan geçmeyin. 

11 yorum:

  1. Üstad’ın bilek gücünün haşmetine yakışır örnekler bulmak gerçekten çok zor nette. En iyisi fotokopiden biraz hallice ama suyunun suyu bu görüntüler bile Battaglia sanatının gücü ve sınırlarının boyutları hakkında fikir vermeye yetiyor.

    Dino Battaglia’yı Türkçe okuyacağım hiç aklıma gelmezdi doğrusu, çok teşekkürler Stoktan.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Elimde uzun çalışmalar sonucunda Battaglia bir miktar mevcut olmakla birlkte çevrilmesi oldukça zor işler. Maupassant hikayeleri bana çok yakın ve kısa kısa ürünler olduğu için ele aldığım bir eser. Kaynak aslında iyi de bir tarama, sanatçının bir tür leke tekniğiyle değişik tarzda ürettiği bir iş, ondan olsa gerek gözün alışması biraz zor oluyor.

      Sil
  2. Sizinki en iyi örneklerden biri ve elinizden geleni yapmışsınız zaten Stoktan... Üstad'ın bazı panellerinin çok daha iyi taramaları tek-tük var ama bunlar birkaç kareyle sınırlı. Sıkıntı sizinki gibi öykünün tamamını bulmakta. Ben bunu anlatmak istemiştim. Malum, yazı dili, karşılıklı konuşma dilinden çok farklı, yanlış anlaşılmış olmak istemem. :)

    Emekleriniz ve harika seçiminiz için bir kez daha teşekkürler. İyi sabahlar.

    http://i58.tinypic.com/4vhfgj.jpg

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Verdiğiniz örnek açıklıyor zaten. Orijinal İtalyan baskısı sizinki. Ben İspanyol baskısını kullandım. Aradaki fark şaşırtıcı. Kötü taramadan ziyade kötü baskı gibi geldi bana benimki. Keşke elimde o olsaymış, daha güzel olurmuş. Ama didiklemedik yer kalmadı, başka bir şey bulamadım. Teşekkür ederim, bunu gösterdiğiniz için. Biraz daha araştırayım bakalım. Belki bir yerlerden çıkar.

      Sil
    2. Evet, biraz araştırınca İspanyol ve orijinal İtalyan baskılar arasındaki kalite farkını örnekle kıyaslayan bir blog da buldum. Ve sadece bu 'İki Arkadaş'ın İtalyan baskısını yine bir başka blogdan elde ettim. Bu sayede yeniden düzenleyebileceğim hikayeyi. Görüldüğü kadarıyla bir Battaglia - Maupassant orijinal taraması mevcut (ya da mevcutmuş) daha derinleri eşelemek gerekecek gibi. :) Eğer bulamazsam çevirdiğim ikinci hikayeye yazık olacak. İşin hoş tarafı, Totem baskısının beni bile 'farklı bir leke tekniği' zannına sürükleyecek kadar kötü (belki de korsan) olması. :) Uyarınız için tekrar teşekkürler.

      http://desdeelnibelheim2.blogspot.com.tr/2011/10/dino-battaglia-en-el-aniversario-de-su.html

      Sil
  3. Laf lafı açtı, olay doğaçlama gelişti, ama hay Allah, durduk yere iş çıkardım size…

    Yok, hani Üstad’ın ülkemizde yayınlanmış bolca kitabı olur anlarım da, yayını geçtik adına bile rastlamak şans eseriyken adına yapılmış Türkçe çeviri bulmuşken oluşan durum kendi adıma ‘buldun da…’ durumu gibi oldu. :)


    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Estağfurullah, hiç olur mu, benim gibi mükemmeliyetçi takıntılı biri için çok değerli bir katkı oldu bu. İşin kötüsü devamını getirmek için italyan baskı taramasını bulmak zor ötesi bir durum gibi görünüyor. Şu ana kadar bir sonuç alamadım. Varmış ama büyük kırımdan paçayı kurtaramamış sanırım.

      Ne yapalım, hiç değilse 'İki arkadaş'ı içimize siner hale getirmiş olduk. Bu da bir şeydir. Kitabın ikinci hikayesi 'Saint Anthoine'ı, ki evvelki gün tamamlamıştım, artık hiç yoktan iyidir deyip İspanyol baskı ile paylaşacağım gibi görünüyor. :)

      Sil
  4. Okuyup dişe dokunur yorum yazayım demiştim, harala gürele derken, sadece resimlere şöyle bir göz atabildim. Daha fazla gecikmeden kofti de olsa bir teşekkürü önden göndereyim bari... Yine yapılmamışı yaparak estetik zevkimize seslenecek yeni unsurlar bulduğun ve kendi dilimizde okuma keyfi yaşattığın (yaşatacağın!) için teşekkür ederim Süheyl, eline sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sen de sağol Hakan. Stilini tanıdımdan beri çizimlerini resim sergisindeymişcesine seyrettiğim bir sanatçıydı Battaglia. Uzun zamandır ondan birşeyler çalışmak istiyordum. Sonunda oldu ama Gabby ile yazışmalarda görmüşsündür, kaynak taramalarla ilgili bir sorun yaşadık. 'İki Arkadaş'ı kurtardım ama diğer hikayelerden umut yok. İtalyan baskıya erişebilsem kitabı tamamlardım herhalde. Ne yapalım şimdilik bu kadar.

      Sil
    2. Öykü de çizgiler kadar güzel. Savaş'ın her ne kadar idealler, siyasi görüşler filan gibi yüksek değerler uğruna yapılan bir şey gibi takdim edilmesine karşın aslında temel itkisinin yağma, başkalarının ürettiği değer üzerine konma amaçlı olduğunu "balık" örneğinden giderek anlatmış, ki, son derece duru bir hikayeye bu kadar vurucu bir mesajı sığdırmak da yabana atılır iş değil. Çevirideki şiirsel tad da ayrı bir güzellik katmış. Tekrar teşekkür ediyorum..

      Sil
    3. Aynen balık sembolizmiyle finali anlamlı ve derinlikli bağlayan Maupassant, bay Morisot'un ağzından, orijinal metinde de tam olarak yer alan "Ne aptallık! Böyle birbirini öldürmek... Devletler var oldukça her şeyin hep aynı olacağını düşünüyorum." diyerek açık bir şekilde anarşistce mesaj vermekten de sakınmamış. Bu politik vurgu da özellikle dikkat çekiciydi.

      Sil