Çizgi dünyasında Kâbus'un en bilinen ve önemli örneği, Robert Crumb'un 1995 tarihli, 14x17" boyutlarında, 250 adet renkli, 75 adet sepya olmak üzere sınırlı sayıda üretilen litografi (gravür) çalışması. Şu ara 300~350$ gibi bir fiyatla satılıyor. Henry Fuseli'nin 1790 tarihli Kâbus varyasyonundan esinlendiği bu çalışmada Crumb eski kızarkadaşı Kathy Goodell'i model olarak kullanmış. Goodell'in üzerinde kıskıs sırıtarak çömelmiş olan ise Crumb'un tanınan karakterlerinden Mr. Snoid. Rezil, darkafalı, ırkçı, fetişist, kısa... Mr. Snoid bozuk sütler yüzünden büyüyememiş. Aptal, saf, acaip seksî ve her zaman azgın. (İyi bir tanımlamaydı bu - alıntıdır.)
Brian Bolland'ın tabloya hürmet niteliğindeki Animal Man #54 ve The Invisibles #19 güzel kapak çalışmaları yine çarpıcı işler. Animal Man kapağı Kâbus'un 1790 varyasyonundan, The Invisibles kapağı ise 1781 tarihli ilk tablodan esin alıyor.
Yine Brian Bolland kapaklarına da yansıyan bir diğer gönderme, 2010 tarihli Zatanna vol 3. #1,#2,#3,#8'de yer alan bir "Yeni Dünya" kötü karakteri, Kâbusların Efendisi Fuseli adlı iblis. (Zatanna hanıma göre ise "Fussy") Tiplemenin yaratıcıları, sözkonusu sayıların yazar ve çizeri olarak, Paul Dini ve Stéphane Roux. İkinci sayıdaki hikâyenin adı ise "Fuseli's Nightmare". Adlandırmalardaki göndermeler ve resimlerde de görüleceği gibi, ilişki gayet açık.
Sıradaki örnek, Hergé tarzı "temiz-çizgi" çizim üslubu ve Luis Bunuel gibi ustaların etkisinde sürrealist ve abzürt mizah anlayışıyla her gördüğümde beni etkileyen İspanyol çizgiromanının önemli figürlerinden Max. 2006 tarihli "Süperrealist Bardin" adlı kitabındaki son hikâye, sözsüz "Ses ve Öfke", Kâbus'tan yola çıkarak başlıyor. Daha sonra ise tablonun Max tarzı parodisiyle noktalanıyor kitap. Hikâyenin başlığımızla ilgili ilk üç sayfasını veriyorum burada ve bu 30 sayfalık ejderhalara karşı verilen savaşın tamamını merak edenler için de [ BU ] bağlantıyı...
Peter Duggan, İngiliz The Guardian'ın karikatüristi. Gördüğünüz band ise, İngiliz pop sanatçı, heykeltraş Allen Jones'in bir dönem ürettiği seksist çalışmaları üzerine Fuseli'nin Kâbus'undan yola çıkarak Duggan tarafından çizilmiş hoş bir karikatür. Tefriş Kâbusu? Neden sözettiği anlaşılsın diye Jones'un sözkonusu çalışmalarını gösteren 1976 tarihli bir fotografla birlikte...
Tablonun ismini Kabus yerine hemen hemen anlamdaş, ama gizemcilikte bir başka vurgu içeren "Karabasan" olarak düşünürsek Fusseli'nin diğer bir göndermesi de belirginleşir. Karabasan'ın "kötü rüya" anlamının ötesinde, "izole uyku felci" denilen durumun, insanda yarattığı paniksi duyguyu gerçeküstü bir varlığın tasallutuna bağlama yönündeki batıl inancı resmetmiş olduğu da düşünülebilir, bu pencereden bakınca...
İçerikle ilişkilendirince, bu çalışmayı denk getirip Dünya Kadınlar Günü'nde sunman da ayrı bir akıl oyunu gibi geldi bana, bilmem ne dersin :)
Karabasan ile ilgili söylediğin çok doğru, ruhbilimsel bir de anlamı var açıkladığın gibi. Zaten gördüğüm kadarıyla tablonun en kabul gören yorumu da bu yönde. Gotik sanat doğaüstüyle henüz daha yeni varlığını bulan psikoloji arasındaki o gizemli yollarda dolaşmış zaten. Belki de psikolojinin öncülü olmuş pek çok gotik eser mevcut bu yüzden.
Dünya Kadınlar Günü'ne gelince, maalesef olsa olsa bilinçaltı itki ile yapmış olabilirim bunu (bu da psikolojik oldu :)) İşin doğrusu tamamen tesadüf, güzel bir tesadüf...
Tablonun ismini Kabus yerine hemen hemen anlamdaş, ama gizemcilikte bir başka vurgu içeren "Karabasan" olarak düşünürsek Fusseli'nin diğer bir göndermesi de belirginleşir. Karabasan'ın "kötü rüya" anlamının ötesinde, "izole uyku felci" denilen durumun, insanda yarattığı paniksi duyguyu gerçeküstü bir varlığın tasallutuna bağlama yönündeki batıl inancı resmetmiş olduğu da düşünülebilir, bu pencereden bakınca...
YanıtlaSilİçerikle ilişkilendirince, bu çalışmayı denk getirip Dünya Kadınlar Günü'nde sunman da ayrı bir akıl oyunu gibi geldi bana, bilmem ne dersin :)
Karabasan ile ilgili söylediğin çok doğru, ruhbilimsel bir de anlamı var açıkladığın gibi. Zaten gördüğüm kadarıyla tablonun en kabul gören yorumu da bu yönde. Gotik sanat doğaüstüyle henüz daha yeni varlığını bulan psikoloji arasındaki o gizemli yollarda dolaşmış zaten. Belki de psikolojinin öncülü olmuş pek çok gotik eser mevcut bu yüzden.
SilDünya Kadınlar Günü'ne gelince, maalesef olsa olsa bilinçaltı itki ile yapmış olabilirim bunu (bu da psikolojik oldu :)) İşin doğrusu tamamen tesadüf, güzel bir tesadüf...