29 Aralık 2012 Cumartesi

Hüsnükuruntu yapmış!

Demin oturmuş okurken, gayet güzel giden çeviri birden tüylerimi diken diken ediverdi. Öyle batıyordu ki, kötü Türkçe'nin yanı sıra, kötü çeviri olma ihtimali de yüksek görünüyordu. Üşenmedim, kalkıp baktım, kombiniere: işte kitaptaki Türkçe'si ve İtalyanca'sı;
"Hüsnükuruntu yaptığımı düşünebilirsin tabii"
"puoi darmi del visionario, se vuoi"

1- 'Visionario'nun karşılığı nereden 'Hüsnükuruntu yapmak' oluyor? Dylan'ın hep yaptığı "ben de mi hayâl görüyorum yoksa" muhabbetinden başka bir şey değilken... "hayâl gördüğümü/ hayâl kurduğumu/ hayalci olduğumu söyleyebilirsin/ düşünebilirsin" demek varken...

2- 'Hüsnükuruntu yapmak' da ne demek oluyor? bu hüsnükuruntu nasıl yapılıyor ayrıca merak ettim? Benim bildiğim, bizim dilde 'hırsızlık' yapılır, 'hatâ' yapılır, 'zinâ' yapılır, 'dolma' yapılır ama 'panik' yapılmaz, 'vicdan' yapılmaz, 'alkış' yapılmaz hele 'hüsnükuruntu' hiç yapılmaz!

Yapmayın yani!

İngilizcedeki gibi, ekle sonuna (onlar başına ekliyor) bir 'yapmak' (make) veya 'olmak' (be), tamamdır. Bu kötü çeviri Türkçesi (özellikle TV film çevirileri sayesinde) böyle giderse zemin bulacak diye korkuyorum.

*Not; Sözkonusu kitap, Dylan Dog - Karanlık (İl Buio). Eleştirim, aslında Ali beyin çevirisinden yola çıkarak yapılmış bir genellemedir. Bu hatâ, çevirinin genelinde ele alındığında çarpıcı olmakla birlikte münferittir.

2 yorum:

  1. Hassas bir konuya değinmişsin. Senin de başına geliyordur, karakter renkli olunca, dili yavan tutmaya razı olmuyor bazen insanın içi. Sanırım öyle bir renk katmak istemiş çevirmen. "Evhamlandığımı düşünebilirsin" belki daha güzel olurmuş. Aslında italyanca sözcük "kafada kurmak" kuruntulanmak durumlarıyla örtüşüyor gibi. Lakin "hüsnükuruntu" gerçekten sırıtmış. Herşeyden önce "hüsnü" güzel anlamına geliyor ve iyiye yorulan durumlar için uygun bir deyiş kılıyor hüsnükuruntu'yu. Gerçi öyküyü okumadığım için Dylan'ın iyiye yorulacak bir durumdan söz edip etmediğini bilmiyorum ama onun serüvenlerinde pek olmaz öyle hayra yorulacak durum.. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, 'evhamlanmak' mümkün ve uygun düşer. Tabi onu da evhamlanmak yerine 'evham yapmak' olarak kullanmadıkları takdirde. Hüsnükuruntu, hem anlam, hem de Türkçeye uygunluk açısından yanlış. Yukarda dediğim gibi, bu Dylan'ın hep kullandığı bir lâf, bir çok kitapta var. "ben de mi hayâl görüyorum yoksa"... Değişiklik yapacağım diye böyle bir gariplik pek kabul edilebilir olmadığı gibi, kullandığı 'yapmak'lı türetme biçimi Türkçe bilmeyen çevirmenlerin dili zehirlemesinden başka bir şey değil.

      Sil